In gesprek met de genomineerden voor de VERS Awards #2

Op 6, 7 en 8 augustus zijn de VERS Film Awards, waar vijftien regisseurs zullen strijden om de juryprijzen voor Beste Film, Beste Cinematografie en Beste Montage. We spraken met genomineerde filmmakers Sarah Blok en Lisa Konno (Baba), Karel Konings (Charlie Z), Thomas Stokmans (Landschap met Twee Eiken) en Marieke Elzerman (Come Here).

SARAH BLOK EN LISA KONNO - BABA

Baba is een korte documentaire van filmmakers duo Sarah Blok en Lisa Konno. Het is de tweede film van een drieluik over mannelijke migranten van verschillende achtergronden die al decennia in Nederland wonen en inmiddels volwassen kinderen hebben. Het drieluik laat op een lichtvoetige manier zien hoe migratie en integratie het leven van de mannen heeft beïnvloed en beantwoordt vragen als: Hoe heeft Nederland hen gevormd en wat betekenen zij voor Nederland?

Hoe ontstond het idee voor de film?

Het idee voor de film ontstond door een ontmoeting met de Turkse Ceylan Utlu (Baba), die we kenden via zijn dochter Serin. We vonden hun vader-dochter relatie interessant en wilden een portret over hen maken. Baba kwam jaren geleden naar Nederland voor zijn studie. Hij kan heel poëtisch spreken, maar gaf ons ook het gevoel dat hij het achterste van zijn tong niet liet zien. Ook tussen Baba en Serin wordt niet alles uitgesproken, maar toch is er een soort grenzeloze liefde tussen hen.

Wat was jullie rolverdeling en hoe verliep het maakproces van de film?

We noemen onszelf een filmmakers duo, omdat we veel samendoen. Sarah is verantwoordelijk voor het narratief en de regie en Lisa voor alles rondom vorm en mode, maar al deze aspecten gaan ook hand in hand.

We zien een grote potentie in de samenwerking tussen film en mode. Daarom combineren we graag documentaire met stilistische aspecten, waardoor de personages bijna larger than life worden. In het drieluik kunnen we vormgeving elke keer net op een andere manier een rol laten spelen in de vertelling.

Nobu, de eerste film van het drieluik, gaat over Lisa’s Japanse vader die veertig jaar geleden naar Nederland kwam. Het is een lichtvoetige man die humor in het debat brengt over migratie en integratie. De Japanse cultuur blijkt erg geromantiseerd in Nederland, waardoor het vrij makkelijk was om een humoristisch portret te maken over Nobu. De Turkse cultuur heeft een wat complexere relatie met Nederland. We wilden in vormgeving en vertelling dezelfde lichtvoetigheid behouden, maar de complexiteit niet uit het oog verliezen: in het vermengen van twee culturen zit namelijk veel rijkdom, maar ook veel verscheurdheid.

Hoe kwamen jullie op het idee mee te doen aan de VERS Awards en wat ligt er voor jullie in het verschiet?

We kenden de VERS Awards omdat Nobu heeft gedraaid tijdens Night in the Park, een filmavond in het Vondelpark die werd georganiseerd door VERS.

We werken momenteel aan onze derde film van het drieluik, Henk. Henk is een migrant uit Suriname. De relatie tussen Suriname en Nederland is al helemaal complex. Henk wil geen slachtoffer zijn, maar erkent wel het slavernijverleden en de gevolgen daarvan. Het wordt een wat langere film dan de vorige films: 25 minuten in plaats van 15. We gaan er een realisatieaanvraag voor indienen samen met Studio Ruba en de VPRO. Na het drieluik willen we onze samenwerking als filmmakers duo voortzetten, er ligt al een concept klaar voor iets totaal anders!

KAREL KONINGS – CHARLIE Z

Charlie Z is een mockumentary over de rijzende Youtube-ster en boxer Charlie Z die door een documentaire-crew gevolgd wordt in de aanloop naar zijn volgende grote gevecht. Karel Konings, die net is afgestudeerd aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie (ATKA), heeft de film geregisseerd en speelt daarnaast de hoofdrol. De regie deed hij in samenwerking met creative producer Philippe Jackmaert en spel-regisseur Yanu Schepens.

Hoe ontstond het idee voor de film?

Tijdens mijn opleiding zag ik de korte mockumentary Jordan en Joop van Tobias Kersloot en Robin Boissevain, die ik heel grappig en origineel vond. Daarnaast wilde ik al langer iets maken over boxen, wat ik zelf ook een hele tijd heb gedaan. Die twee dingen kwamen samen in de mockumentary Charlie Z, over de gelijknamige amateur boxer die samen met zijn ‘manager’ Rabid en een filmcrew een documentaire over zichzelf maakt.

Het verhaal van Charlie Z is gebaseerd op de YouTuber Charlie Zelenoff, die zichzelf de beste boxer aller tijden vindt en ver ging om een YouTube sensatie te worden. Zo daagt hij mensen uit in de sportschool en slaat hen dan in elkaar, terwijl hij weet dat ze niet kunnen vechten. Deze tragiek zien we ook bij Charlie Z en Rabid, die steeds verder gaan om gezien te worden. Het doel heiligt de middelen, waardoor ze uiteindelijk een onschuldige buurman in elkaar slaan.

Hoe verliep het maakproces van de film?

Charlie Z ontstond als een grap, maar werd steeds serieuzer. Tijdens corona was het met vrienden in drie weken tijd geschreven en gemaakt. Het script schreef ik samen met een vriend van mij uit België, Philippe Jackmaert. Daarna zijn we mensen gaan casten van de Theaterschool, zoals Sia Cyrroes (Rabid) en Marlijn van der Veen (Marlijn).

De hoofdrol spelen en tegelijkertijd regisseren was gecompliceerd. Op de set dacht iedereen mee, maar je bent toch eindverantwoordelijk. Yanu Schepens, die de documentaire regisseur speelde, was ingehuurd om de spelregie te doen. Dat was fijn, want ik kon niet goed objectief naar mijn eigen spel kijken.

Een paar scenes uit de film zijn geïmproviseerd, zoals bijvoorbeeld de scene in de nachtwinkel. De eigenaar van de winkel wist niet dat we kwamen filmen. Toen ik tijdens de improvisatie Rabid in elkaar sloeg voor de winkel, hebben mensen uit de buurt de politie gebeld. We zijn er gelukkig met een waarschuwing vanaf gekomen.

Hoe kwam je op het idee mee te doen aan de VERS Awards en wat ligt er voor je in het verschiet?

Doordat ik studeer aan de AHK, kende ik de evenementen van VERS al. Mijn klasgenootje Marlijn van der Veen, die ook in de film speelt, bracht me op de hoogte van de VERS Awards.

Ik ben net afgestudeerd aan de ATKA en wil blijven regisseren en acteren. Momenteel schrijf ik aan een 30 minuten film met een scenarist, die gaat over een jongen die in een groep pedo-jagers zit en op gegeven moment een slachtoffer herkent. De moraliteit van de daden van de groep staat centraal. We zijn nog op zoek naar een producent!

MARIEKE ELZERMAN – COME HERE

Come Here is een korte film van Marieke Elzerman over de jonge hondenverzorgster Sam. Zij werkt in het dierenasiel en ontmoet een nerveuze vrouw, die worstelt met de opvoeding van haar hond. Het is een zintuiglijk portret van een ontluikende vriendschap in geluid, gebaar en beweging.

Hoe ontstond het idee voor de film?

Come Here was mijn afstudeerfilm voor mijn studie aan het KASK in Gent. Ik wist dat ik iets wilde doen met vriendschap tussen twee jonge vrouwen, met een dierenasiel als locatie.

De film kreeg pas echt vorm toen ik in het dierenasiel Het Blauwe Kruis in Oostende kwam en ik daar een training volgde. In dit asiel is de film uiteindelijk ook opgenomen.

De training ging over hoe je een band creëert met je hond, wat ik een mooie parallel vond met vriendschap. De docent was Koen van Daele, die tevens de asieleigenaar speelt in de film. Voor honden is een gevoel van veiligheid erg belangrijk. Veel mensen gaan mee in de agressie van hun hond, terwijl je een agressieve hond juist losser moet laten en met je stem veiligheid moet bieden. Zo is dat ook met vriendschappen: soms moet je loslaten om te verbinden.

Hoe verliep het maakproces van de film?

Ik heb een jaar lang voorwerk gedaan in het asiel. Koen van Daele was geen geschoolde acteur, maar ik had een goede band met hem opgebouwd tegen de tijd dat we gingen draaien. Met hem namen we de lessen op van de cursus die pasten bij het thema van de film. We creëerden de cursussituatie waar Koen bekend mee was door een klasje samen te stellen van kennissen van het asiel. Omdat Koen in het dagelijks leven ook de cursus geeft, ging dit hem erg natuurlijk af.

De hoofdactrice, Loes Swaenepoel, heeft een dag in het asiel meegelopen voordat we gingen draaien. Door mijn research kon ik Loes veel vertellen over de ervaringen van werknemers in het asiel. Ze heeft zelf veel gelaagdheid in de rol gebracht en paste erg goed in de omgeving.

Hoe kwam je op het idee mee te doen aan de Vers Awards en wat ligt er voor je in het verschiet?

Come Here draaide op Go Short en ik deed daar ook mee aan een panel ‘Regisseren van non acteurs’. Dit werd georganiseerd door VERS en zo ben ik in aanraking gekomen met de VERS Awards.

Momenteel ben ik bezig met mijn afstudeerfilm voor mijn master aan het Elías Querejeta Zine Eskola in San Sebastián, Spanje. Het wordt weer een hybride film, half fictie, half documentaire. Het gaat over een jonge vrouw die door San Sebastián dwaalt en een groep gepensioneerden leert kennen die in San Sebastián elk jaar een kerststal maken van levensgrote papier-maché poppen. Ik vind de uitwisseling tussen documentaire en fictie heel mooi. Dat is het leukste van film maken: je mag de werelden die je niet kent ontdekken.

THOMAS STOKMANS – LANDSCHAP MET TWEE EIKEN

Landschap met Twee Eiken is een korte film van Thomas Stokmans over liefdesverdriet en het niet kunnen loslaten van het verleden. Het is een poëtische film zonder dialoog en een sfeervol, innemend portret.

Hoe ontstond het idee voor de film?

Uit mijn eigen ervaring met liefdesverdriet ontstond het idee voor Landschap met Twee Eiken. In de korte films die ik heb gemaakt, staat een persoonlijk verhaal steeds aan de basis.

Verdriet zit overal. Het kan in het gehele lichaam zitten en je blik op de wereld tijdelijk veranderen. Tijdens het maken van de film merkte ik dat mijn verhaal over liefdesverdriet herkenbaar was voor veel mensen, waaronder crewleden. Het is bijzonder om een verhaal te kunnen vertellen dat zo raakt aan de persoonlijke verhalen van anderen.

Mijn eerste film, Vader op Zoon, kwam voort uit herinneringen aan mijn vader die ik bang was kwijt te raken na zijn overlijden. Deze film en Landschap met Twee Eiken zijn de eerste delen van een drieluik van persoonlijke verhalen die mij aan het hart gaan. Zo is mijn laatste film los gebaseerd op hoe mijn moeder de dagen voor de begrafenis van mijn vader beleefde. Ik heb alle films gemaakt met hetzelfde team.

Hoe verliep het maakproces van de film?

Door mijn achtergrond in hedendaagse kunst heb ik geleerd om naar beeld te kijken. Alles heeft een betekenis. De hand van een moeder die de hand van een kind vastpakt, een wolk die voor de zon schuift en een schaduw werpt op een gezicht: je kunt overal symboliek in zien.

En ik houd van ambacht. Van het ambacht van broodbakken, van de traditionele manier van bomenkappen, maar ook van draaien op 16mm film, waarbij je pas na een paar dagen kan zien wat je hebt gedraaid.

Er zit geen dialoog in de film, omdat ik wilde dat het verhaal ontstond uit gevoel en niet door tekst bepaald werd. Door de stilte laat ik ruimte voor de kijker om zijn/haar eigen verhaal erbij te betrekken. Je wordt hierdoor als kijker niet gepusht in een bepaalde richting. Ik ben niet tegen dialoog, maar je kunt met handelingen en details óók zoveel vertellen.

Hoe kwam je op het idee mee te doen aan de VERS Awards en wat ligt er voor je in het verschiet?

Mijn eerste film, Vader op Zoon, was te zien bij de VERS Awards. Ik vind het een leuk festival dat met veel liefde voor film georganiseerd wordt. Daarnaast was het speeddaten met mensen uit het werkveld de vorige keer erg inspirerend.

Mijn derde korte film is net af: Voor de Stilte. Als beginnend filmmaker voelt elke film als een volgende stap. In deze film komt het verhaal net wat beter tot zijn recht, het is iets gedurfder en wat beter doordacht. De film is helemaal af en klaar om in première te gaan.

Daarnaast ben ik een korte film en een middellange speelfilm aan het schrijven. Hoewel het ditmaal geen persoonlijke verhalen zijn, zal er altijd iets van mijzelf inzitten en wordt wederom ‘een eenling’ het hoofdpersonage.

Tekst: Hester Breunissen