Interview: Iván García-Romero - The Eyes of Myths

Waan je in een andere wereld tijdens The Eyes of Myths, een bijzonder en inspirerend evenement dat plaatsvindt van 3 tot en met 21 september in de Schuur in Haarlem. In drie weken word je ondergedompeld in de wereld van mythes door een reeks van filmparels, talks en workshops.

Iván García-Romero, hoofd van stichting Fiatlux en onafhankelijk projectontwikkelaar en adviseur van film- en interactieve mediaprojecten, is initiatiefnemer van The Eyes of Myths. Waarom het evenement over mythes gaat is voor hem geen moeilijke vraag. Hij is er namelijk van overtuigd dat elke maatschappij overal ter wereld een bundel van mythes heeft gemaakt om de wereld beter te begrijpen: “Mythes hebben een symbolische waarde en kennis voor de maatschappij, dat is altijd zo geweest. Van Armenië tot Japan, van Scandinavië tot Mali. Ik vind het belangrijk om in mythes te duiken, omdat het door mythologie mogelijk is om de mens en zijn cultuur beter te begrijpen.”

Iván benoemt dat mythes vandaag vaak als fabeltjes en fictie worden gezien, terwijl ze juist een bijzondere bron van kennis zijn. In bepaalde maatschappijen bestaan mythes nog wel, zoals bij bruiloften en rituelen. Wie de mythes ook levend houden, zijn kunstenaars.

“Er zijn invloedrijke kunstenaars die zich laten inspireren door oude mythes en die ze vertalen op een nieuwe manier. Voorbeelden van zulke kunstenaars zijn de bekende schrijvers William Blake & Jorge Luis Borges, bijv. Maar ook filmmakers zoals Jean Cocteau en Alejandro Jodorowsky. Twee filmmakers wiens film ook is opgenomen in het filmprogramma van The Eyes of Myths."

Het filmprogramma is één van de belangrijke kernelementen van het evenement. The Eyes of Myths is namelijk een filmprogramma waarin cinematografische kwaliteit centraal staat. Iván benoemt dat er in totaal tien films worden getoond die variëren van speelfilms, en documentaires tot korte films die zelden in de bioscoop worden vertoond. Alle zijn unieke artistieke werken die prikkelend en verassend zijn, zoals Profounds Desires of the Gods (1968) van Shohei Imamura of Yeelen (1987) van Souleymane Cissé

Naast de films bevat het programma nog andere activiteiten: elke Elke film heeft een korte inleiding of een nagesprek, met gasten uit verschillende disciplines, waarin bezoekers worden gestimuleerd om mee te praten over wat de film vertelt. Daarnaast zijn er ook creatieve workshops voor een jong publiek kinderen.

Iván kan alvast een tipje van de sluier oplichten dat een nagesprek gaat over de film Orpheus. De film is gebaseerd op oorspronkelijk muzikant, dichter en profeet uit de Griekse methodologie, maar het is ook een interpretatie van de maker Jean Cocteau. “Wat ik bij deze film prachtig vind, is hoe de filmmaker de realiteit met een dromerige wereld samenbrengt. Ook hoe hij de oude mythe in een nieuwe jasje steekt om persoonlijke vragen te stellen. Hij heeft de mythe vanuit een kunstzinnig perspectief geherinterpreteerd. Magisch en verbonden met de realiteit, is de film uiteindelijk een liefdesrelatie. Dat wordt onder andere besproken in de talk: “De mythe van Orpheus in jouw liefdesrelatie: bezit of loslaten”. Hier gaat een filmspecialist van de UvA in dialoog met een therapeut die legendes en mythes gebruikt in zijn behandelingen. We nemen de film als uitgangspunt e kijker deze mythe vertaald en dat het je laat om het publiek te laten nadenken over hoe je in je eigen relatie staat..” Iván benadrukt dat de film wel afwijkt van de oorspronkelijke mythe. “Het is gebaseerd op de interpretatie van Cocteau,

De herinterpretatie van mythen en hun betekenis in onze moderne maatschappij zijn is bovendien ook één van de belangrijke pijlers van The Eyes of Mythes. “Aan de ene kant gaan we in op hoe kunstenaars de mythes in een nieuw jasje hebben gestopt en aan de andere kant willen we weten wat de mythe voor jou betekent” zegt Iván. Naast de workshops en het filmprogramma is er ook een kortfilmprogramma dat meer gericht is op participatie: “we zijn aan het kijken of hebben een open call i.s.m. VERS en Stichting STAD gelanceerd zodat jongeren het filmprogramma kunnen mede-cureren en ook zelf een inleiding van een korte film kunnen doen. We willen jongeren een kans bieden open om betrokken te zijn en hun mening te laten horen.” Via deze link kun je je hiervoor opgeven.

Een andere reden waarom Iván graag meer jongeren zou willen betrekken bij The Eyes of Myths, is omdat volgens hem de moderne maatschappij in bijna niets meer gelooft. “Het is jammer dat mythes vandaag de dag als stoffig en intellectueel worden gezien, het is namelijk veel meer dan dat. Ik hoop dat we dat ook kunnen laten zien met dit evenement.” Iván benoemt dat mythes bijvoorbeeld een manier kunnen zijn om jezelf beter te leren kennen en om erachter te komen wat je relatie tot de wereld is. “In mythes staat de verbondenheid met andere mensen en de natuur centraal. Het lijkt me daarom mooi om te discussiëren over wat mythes betekenen voor de belevingswereld van jonge en cultureel diverse gemeenschappen. Denk bijvoorbeeld aan de mythe van de ‘Churning of the Ocean’ uit India, waar de goden Asuras en de Devas de zee laten draaien met de Berg Meru om “soma” (de drank die onsterfelijkheid biedt) te krijgen. Voor vele yogis betekent dit een analogie om te vertellen hoe mensen een balans tussen goede en slechte eigenschappen moeten vinden om harmonie te krijgen.”

Een bijzonder evenement dus, dat naast een interessant en vermakelijk programma ook hoopt jonge (film)makers te inspireren.

“Ik weet van veel makers dat zij een bepaalde structuur gebruiken als het gaat om storytelling, maar je kan ook via andere vormen een verhaal vertellen. Ik hoop dat we met dit evenement makers inspireren om na te denken over wat die oude kennis ons zegt en om mythes her te gebruiken. Daarnaast zou ik ook willen meegeven dat makers meer kunnen halen uit hun maatschappelijke kennis over andere culturen en de wereld.”

Iván zou nog uren door kunnen praten over mythes: waarom ze zo bijzonder zijn, welke mythes kunstenaars hebben geherinterpreteerd en waarom we er als maatschappij meer aandacht aan moeten besteden. Punten die ook allemaal terug zullen komen in het evenement The Eyes of Myths.

“Zoals de historicus Sallustius zei: ‘Myths never happened, but will always be’ benoemt Iván. “De verhalen en patronen komen terug, we hebben namelijk duizenden jaren achter ons. Het is niet alleen onze bubbel van 2022, maar de dingen die daarvoor zijn gebeurd zijn ook belangrijk. Het gaat om de verbinding.”

Het hele programma van The Eyes of Myths is hier te vinden.