“Broer, je moet ‘n film over m’n leven maken”

Buurman Abdi is de derde documentaire die te zien is op NPO2 in het kader van Teledoc Campus. VERS sprak met regisseur Douwe Dijkstra over de bijzondere samenwerking met zijn buurman Abdiwahab Ali.

Douwe en Abdi werken tegenover elkaar in hun eigen werkplekken. De een maakt films en de ander wandrekken.
Te midden van een maquette en een greenscreen ontvouwt zich het verhaal van Abdi’s leven, getekend door geweld en oorlog. Doordat we worden meegenomen in het maakproces van de film, zien we hoe Abdi zijn eigen geschiedenis ervaart en hoe hij zijn toekomst ziet.

De meta-vorm die Douwe heeft gekozen voor Buurman Abdi komt voort uit het besef dat hij als documentairemaker geen objectieve blik heeft. Hij heeft de waarheid niet in pacht. Door een paar stappen achteruit te doen en te kijken naar het proces van de film, wordt zijn perspectief als maker zichtbaar.

“Documentaires wekken soms de schijn op alsof het werk objectief of de waarheid is. Terwijl wat je doet in een conventionele documentaire ook voor een groot deel manipulatie is. Dat is niet per se verkeerd, maar ik denk wel dat het juist interessant is om die manipulatie zichtbaar te maken.”

In de film zien we dat Abdi zelf een grote rol heeft op de set. Doordat hij de acteurs regisseert en meeneemt in zijn eigen verhaal zien we steeds meer van hem. De scènes die Douwe en Abdi maken voor de documentaire worden als het ware de speelruimte waarin zich andere interessante vertellingen vormen. Door de manier waarop de mensen in de set omgaan met de scène en elkaar leren we het verhaal op een nog dieper niveau kennen.
De film is opgebouwd als een soort mozaïek van Abdi’s leven; er is niet een moment waar we naartoe werken als hoogtepunt. De film is net als een mensenleven dat voorbeweegt

De samenwerking tussen Douwe en zijn buurman zorgt voor een film met veel lagen en ideeën. Het enthousiasme van Abdi voor de film werkte aanstekelijk, zowel voor Douwe als voor de kijker.

“Wat ik het mooie vind aan de samenwerking is dat ik in het verhaal allerlei thema’s zie die mij interesseren, die ik graag wil belichten en onderzoeken, maar Abdi heeft vanaf het begin ook zijn eigen idee gehad wat hij wilde met de film. Hij geeft workshops in gevangenissen en hij laat de film daar zien.”

Waar samenwerken met zijn buurman natuurlijk ging, was samenwerken met de partijen die betrokken zijn bij Teledoc Campus tamelijk nieuw. Tijdens het schrijven van de aanvraag schreef Douwe zoals hij dacht te moeten schrijven: alles dichtgetimmerd en uitgedacht zodat er niks aan het toeval wordt overgelaten.
Na feedback gesprekken bleek dat Teledoc Campus helemaal niet op zoek is naar een uitgekristalliseerd plan wanneer dit niet de werkwijze is van de filmmaker.

“Bij Buurman Abdi zit de ziel van de film in die onverwachte dingen die gebeurden toen we iets anders probeerden te maken. Als je een plan schrijft wat helemaal dichtgetimmerd is dan wordt je uiteindelijk slaaf van je eigen plan en dan kan het vuurtje soms een beetje uitdoven.”

Bij zowel Abdi als Douwe doofde het vuurtje voor de film duidelijk niet. Je kunt zien dat er tijdens het maakproces van Buurman Abdi ruimte voor plezier en spontaniteit was. Iedere scène bevat ontdekkingen en verrassingen die ervoor zorgen dat je als kijker op een prikkelende manier wordt meegevoerd in het leven van Abdi én in de totstandkoming van de film over datzelfde leven.

Buurman Abdi is 8 november te zien op NPO 2 om 23:13.

Geschreven door: Pien Vroonland