20-04-2023

Online artikel

Docu’s over obscure Estse funkartiesten zijn de nieuwe blockbusters. Here’s why.

IN-EDIT is een filmfestival dat volledig draait om muziekdocumentaire. Naast screenings van uiteenlopende films en Q&A’s met de filmmakers, zijn er ook live performances van muzikanten die speciaal gecureerd zijn voor bij de documentaires. Het IN-EDIT filmfestival vond voor het eerst plaats in Barcelona in 2003. Sindsdien zijn er edities in meer dan tien landen en ook in Nederland is het festival al een aantal jaren een succes. Nog tot 23 april kun je in Amsterdam een breed scala aan muzikale documentaires zien en daarna gaat het festival op tour naar nog 11 andere Nederlandse steden.


Naast de albekende documentaires van iedereens favoriete zangeressen Beyoncé, Lady Gaga en Amy Winehouse was ik zelf nog niet heel bekend met het genre. Maar wanneer je mij voor een film zet met synthetische funky sounds, een legendarische Estse diva en het ultieme moederskind die door geldzucht veel melodramatische penarie teweeg brengt, ben ik één en al oor. Én oog dus! Ik heb op de openingsavond van het IN-EDIT filmfestival mogen kijken naar de Estse film U.Q., geregisseerd door Ivar Murd. De film gaat over het leven van muzikant Uku Kuut, de zoon van de beroemde popster Marju Kuut, die bekend was in de jaren ’60 in Estland (toen nog deel van de Sovjet-Unie). In de biografische film zien we hoe Uku de wereld over reist met zijn moeder, om samen pop-funk en soft jazz records op te nemen. Hij is op den duur gesetteld met zijn tweede vrouw, maar door een ALS diagnose werd het spelen van muziekinstrumenten steeds lastiger. Tot zijn dood in 2017 lukte het hem nog wel om digitale muziek te produceren.

Uku komt in de film, naar mijn mening, niet over als een heel erg vriendelijke man. Zijn side hustle als horror-huisbaas wekt bij mij, als arme, hurende student, niet veel sympathie op in ieder geval. Zijn moeder, Marju, vind ik wel geweldig. Zij is echt de ster van de show. In het begin van de film zien we wat fragmenten van Marju’s acteercarrière van toen ze jong was. Ze leek echt op een kruising tussen Judy Garland en Marilyn Monroe. Uku’s vader was niet echt in the picture dus hij groeide echt op als een moederskindje. Er werd zelfs gezegd dat Marju en Uku beste vrienden waren. Talk about a red flag. En dat heeft Uku’s eerste vrouw mogen weten. Zo kwam ze in de problemen nadat ze Marju niet had wakker gemaakt bij een kraambezoek, toen ze net bevallen was van haar baby. Marju vond dat toen zo aso dat ze DRIE JAAR LANG niet met haar schoondochter wilde praten. Roem verandert de meeste mensen altijd wel een beetje in een diva, maar ik moet eerlijk zeggen dat ik ze dat altijd wel kan vergeven. Ik moest hier ook wel hardop om lachen. 



Ik was niet de enige die liever meer van Marju had willen zien dan van Uku. Tijdens de Q&A met de regisseur werd er vanuit het publiek gevraagd waarom Marju niet de hoofdrol van de film had gekregen. Regisseur Ivar Murd vertelde dat een andere filmmaker dat wel eens had geprobeerd, maar dat Marju, na het zien van de eerste draft, direct de stekker uit het hele project had getrokken. U.Q. mocht alleen gemaakt worden als Ivar specifiek aan Marju beloofde dat de film over Uku zou gaan en niet over haar. Ook vertelde hij dat Marju de film nog wel heeft kunnen zien. Ze was bij de eerste viewing enthousiast, maar kondigde later in true diva fashion aan dat ze het alleen maar leugens vond. Ivar leek het niet zo veel te doen.

De regisseur vertelde ook hoe hij op het idee voor de film is gekomen. Hij was een avond uit stappen geweest, maar na thuiskomst kon hij niet slapen. Ik denk dat we allemaal wel kunnen raden waarom dat zo was… Vervolgens ging hij browsen op Spotify totdat hij Uku tegenkwam. Het was echt nice om te horen dat dit soort filmmakers eigenlijk hetzelfde doen als wij. Iedereen ligt wel eens wakker na een avond uit. Beetje Spotify doorstruinen en dan helemaal obsessed raken van een artiest die je gaaf vindt. 



Voor de inspiratieloze filmmaker is de muzikale documentaire een ideaal genre. Zeker als je ooit een biografische muziekfilm wilt gaan maken hoef je niet verder te zoeken dan de muziek die de artiest heeft gemaakt. Er zit al zoveel emotie en betekenis in de muziek zelf. Het is aan jou om de juiste beelden, of eventueel de juiste interviews, erbij te vinden. In U.Q. wordt Uku’s muziek op een creatieve manier gebruikt als een soort lijm die de verschillende hoofdstukken in zijn leven samen bond. Ik zat soms in de zaal mee te dansen wanneer zijn carrière goed verliep en tijdens emotionele momenten werd ik door Uku’s muziek helemaal de film in getrokken. Ook zijn er oneindig veel artiesten te vinden: Je favoriete DJ, een lokale muzieklegende of een bizarre buitenlandse artiest waar niemand ooit van heeft gehoord. Spotify (of Apple Music als je different wil zijn) is echt een onuitputbare inspiratiebron voor de muzikale documentaire. 

Ik zou IN-EDIT zeker aanraden aan iedereen die van muziek houdt. Ik maak zelf muziek en het was voor mij super inspirerend om te luisteren naar muziek waar ik anders misschien nooit bij gekomen was, maar ook om te horen over de verhalen van dit soort mensen in de muziekindustrie. Ook vind ik het eerlijk gezegd wel heel cool dat wanneer ik straks door iemand word gevraagd naar wat voor muziek ik aan het luisteren ben, ik dan heel nonchalant kan vertellen dat ik naar Estse funk-pop luister van ene Uku. Er zijn tijdens het festival niet alleen films te zien over obscure funkartiesten, ook documentaires over Lee Fields, Little Richard en Grace Jones worden dit weekend vertoond in de Melkweg. Ook de after party aanstaande vrijdag in Café de Koe wil je natuurlijk niet missen. Check de website voor tijden en tickets!

 

 
Geschreven door: Timo Boer

 

 

16-06-2023

Online artikel

VERS ZOEKT NIEUWE HOOFDREDACTEUR »

VERS VOLGEN

     

SCHRIJF JE IN
VOOR DE NIEUWSBRIEF