Etgar Keret - internationaal geroemd schrijver van korte verhalen - wees elke documentairemaker de deur, tot Nederlandse makers Rutger Lemm en Stephane Kaas bij hem aanklopten. Lemm interviewde Keret ooit voor Vrij Nederland, waarna ze bevriend raakten. ‘Ze waren zo gepassioneerd,’ zei Keret, ‘en ik vond het een mooie gelegenheid om weer met mijn vrienden af te spreken.’ Dus ging hij overstag. In de documentaire Etgar Keret: Based on a true story zien we zijn bestaan en de verhalen van de schrijver tot leven komen, waarin op speelse wijze wordt omgegaan met de waarheid.
De film opent met de documentairemakers Rutger Lemm en Stephane Kaas op een luchthaven in Israël. Wanneer ze tegen de veiligheidsbeambte beginnen met: ‘We are shooting a documentary,’ wordt dat ze niet in dank afgenomen. Schieten? Het tonen van hun filmapparatuur is gelukkig voldoende om niet in de cel hoeven te belanden. En over wie gaat die documentaire dan? De schrijver Etgar Keret. Kent de beveiliger hem soms? Hij knikt, iedereen in Israël kent Etgar Keret. Dan draait een van de documentairemakers zich ineens naar de camera en verklaart dat deze situatie echt gebeurd is. Het stukje was dan wel in scene gezet, toch was het ook echt. Zoals ook de verhalen van Keret zich voordoen. De waarheid staat niet op het spel: de waarheid ís het spel.
In ongeveer zeventig minuten tijd worden er door verschillende mensen verhalen verteld aan de kijker: de documentairemakers, Keret zelf, zijn vrouw, zijn beste (jeugd)vrienden, familie en collega-schrijvers waaronder Jonathan Safran Foer. Er zit altijd een kern van waarheid in hun verhaal: soms een heel grote, soms een kleintje. De verhalen worden op sprankelende wijze visueel gemaakt. De personen, of personages, spelen soms zichzelf en worden op andere gespeeld. Zo bloeien er tijdens de verhalen bijvoorbeeld animaties op. Het maakt een inventief schouwspel, waarbij het eigenlijk niet meer uitmaakt of iets nu wel of niet echt gebeurd is. Zo horen en zien we in een van de animaties het verhaal van een man, die tijdens zijn ontbijtjes buiten de deur ontmoetingen heeft met mensen die hij niet kent. Hij treft vrouwen die wachten op hun blind dates, eenzame oude mannetjes op zoek naar een luisterend oor, maar ook een diamanthandelaar en probeert hem vervolgens een poot uit te draaien. Wanneer Keret in de film het verhaal vertelt, biecht hij op dat het oplichten van de diamanthandelaar waar is, iets wat radiopresentator Ira Glass luidkeels beantwoordt met ‘WAT?! DAT IS GESTOORD.’
Keret vertelt zelf in de documentaire over de ontstaansgeschiedenis van zijn allereerste korte verhaal. Op dat moment diende hij verplicht een periode in het leger. Een lastige periode voor Keret, als kind van twee ouders die beide overlevenden van de Holocaust zijn. Tot overmaat van ramp pleegt een van zijn beste vrienden daar zelfmoord. Ter visualisatie van het verhaal, zien we Keret in legeroutfit achter een oude computer tikken aan dat eerste verhaal.
Zodra je Keret in de film ziet en wanneer hij tijdens de Q&A tegen het publiek spreekt, wint hij je voor zich. Zijn enorme charisma zorgt ervoor dat de verhalen, elk een mix van realiteit en eigen fantasie, voelen als de enige echte waarheid. Aan het eind van de avond vertelt Keret nog gauw dat zijn beste vriend Uzi - ook te zien in de film - een groot uitvinder is en dat zijn uitvinding, de hydrovibrator, buiten te koop is. Een opzetstuk voor in de douche om… nou ja, kleur zelf de waarheid maar in. ‘O, en voor de mannen is het een geweldig middel om je tanden mee te flossen,’ zegt hij met een grijns. Maar of dat waar is?
De film draait 13 juni in Amsterdam, 14 juni in Utrecht en 22 juni in Arnhem. Meer informatie op de website van de film.
Tekst: Mathijs Werring
