Ondanks een koud begin van 2019 begon de eerste VERS Avond van dit jaar met de heetste avond ooit. Deze stond namelijk in het teken van naakt in Nederlandse film. Hoe bereidt een acteur zich voor op een naaktscène en wat is de belevingswereld van acteurs waren vragen die besproken werden. Om deze en meerdere vragen te beantwoorden waren daarom Regisseur Sacha Polak (van o.a. Hemel en Dirty God), acteur Minne Koole (bekend van Niemand in de stad en Judas) en Ron Toekook, cinematograaf en bestuurslid van de Nederlandse Beroepsvereniging van Film- en televisiemakers, uitgenodigd om hun ervaringen en visies te delen.
Een kwestie van vertrouwen
Belofte maakt schuld, de VERS avond begon dan ook meteen met pikante scènes en trailers van Polak’s Dirty God (2019) en Hemel (2012). Voor zowel Hannah Hoekstra (actrice in Hemel) als Vicky Knight (actrice in Dirty God) waren deze films hun eerste speelfilms. Alsof dat al niet spannend genoeg was, moesten de dames zich ook nog voorbereiden op de seksscènes. Hoe prepte Sacha deze dames hiervoor?
Sacha vertelt op de avond dat naast de technische kanten van het filmen en de vele repetities de acteurs ook hun eigen invulling konden geven, zoals de spuugscène van Hemel. Wel geeft Sacha aan dat zij het laatste woord blijft hebben. Als er acteurs zijn die compromissen willen sluiten zoals een tepelsticker dan is dit een teken van wantrouwen. “Als je het proces of de regisseur niet vertrouwt dan moet je er niet aan beginnen.” aldus Sacha. Hannah kende het script en de seksscènes kwamen voor haar dan ook niet als verrassing. In het geval van Vicky was dit anders. Sacha viel niet meteen met de deur in huis over de seksscènes. Tussen de regisseur en de acteur(s) moet dan ook eerst een band van vertrouwen geschapen worden voordat dit nieuws boven tafel komt. Bovendien heeft Vicky veel littekens op haar lichaam, maar het filmprocess heeft haar meer zelfvertrouwen gegeven, want op een gegeven moment liep ze constant in haar ondergoed op de set zonder schaamte. In beide gevallen zorgde Sacha voor een ‘closed set’, wat inhoudt dat de seksscènes gedraaid werden met alleen de regisseur, cameraman en (eventueel) de geluidsman. Deze maatregelen waren noodzakelijk om de acteurs op hun gemak te stellen en te beschermen.
Naar jezelf kijken in een Roemeens hostel
Toen was het de beurt aan Minne, die de rol van Philip speelt in Michiel van Erps Niemand in de Stad. De lichten doven en op het scherm verschijnt de seksscène tussen Philip (gespeeld door Minne) en Karen (gespeeld door Sofie Porro). Terwijl Sacha veel directie gaf in wat zij voor ogen had, geeft Minne aan dat Michiel hierin juist vrijer was. Minne moest acteren zoals voor hem natuurlijk voelde en hij vergelijkt het als een stijl van documentaire waarin alles zo natuurlijk mogelijk moest overkomen. Het boek vermeldde de seksscènes vrij expliciet terwijl in het script stond: “Ze hebben seks”. Hoe de personages seks zouden hebben werd aan de acteurs overgelaten. Dit botste zo nu en dan met Minne omdat hij het juist fijn vindt om genoeg te repeteren.
Michiel vond het belangrijk dat de drie hoofdacteurs en één hoofdactrice dezelfde dag werden gecast, omdat de chemie tussen de acteurs goed moest zijn. “Voor de opnames had Michiel een Airbnb gehuurd waar wij allemaal naakt moesten zijn terwijl de cameraman ons filmde. Zo konden we aan elkaar wennen terwijl er shots werden gemaakt,” vertelt Minne.
Op de vraag of Minne nerveuser is voor seksscènes dan voor andere scènes antwoordt hij afwijzend: “Het doet mij niet heel veel, ik acteer gewoon.” Maar elke keer als hij zichzelf zo naakt op het witte doek ziet tijdens een seksscène waar zijn vrienden en families erbij zijn, dan is het wel even awkward, lacht Minne. Minne en Michiel hadden afgesproken dat Minne mocht meekijken tijdens de montages voordat de laatste versie op slot zou gaan . Er was dus wel enige vorm van zeggenschap betreft de seksscènes. Tijdens het monteren was er een versie klaar die Minne zo snel mogelijk moest zien. Het enige probleem was dat hij op vakantie was in Roemenië dus dat kon niet even vlug gedaan worden. “Ik heb toen in een Roemeens hostel naar mijn seksscène moeten kijken op mijn kleine telefoonscherm.” vertelt Minne. “Ik zag toen nog niet dat mijn balzak toch even vrij groot in beeld kwam.”
De intimiteitscoördinator: heeft Nederland het nodig?
Niet altijd worden de acteurs, actrices en crews beschermd zoals zou moeten. Hier vertelt bestuurslid Ron, ook werkzaam als cinematograaf, meer over. “Na een half uurtje hebben alle acteurs het wel gezellig met elkaar maar ik niet. Ook voor mij kan het intensief zijn, want op een closed set moet je opeens alles zelf in de gaten houden! Klopt het licht, klopt dit en dat?” vertelt Ron. Bovendien is het naakt zijn voor de camera is niet alleen intiem voor de acteurs en actrices maar ook iets waar de cameraman aan moet wennen. Wanneer zij al gewend zijn aan elkaars naakte lichamen moet de cameraman nog steeds gefocust blijven om al het beeldmateriaal op te nemen.
“Maar wanneer is een seksscène dan porno? Want er zijn regisseurs die penetratie willen zien.” vraagt Noa Johannes, de moderator. “Intimiteit is alleen nodig in de film als het verhaal ermee wordt versterkt. Veel sterke vrouwelijke karakters zijn weinig te vinden in Nederland, vroeger waren het er veel in de jaren ‘70 in Duitsland. Maar in Nederland zijn er nu teveel RomComs en seks heeft altijd te maken met liefde. Bovendien is naaktheid iets moeilijks voor ons allemaal. Om willekeurig een seksscène te plaatsen dat het verhaal niet draagt heeft geen waarde,” antwoordt Ron.
Ter bescherming van de crew eindigde Ron de avond met een korte discussie over de intimiteitscoördinator. Dit is als het ware een begeleider om intieme scènes te maken zoals een stuntcoördinator op de set adviezen geeft hoe de beste stunts gemaakt kunnen worden. Ron is een groot voorstander van deze functie. Hij wil deze deze optie kunnen bieden binnen de industrie om een soort van bescherming te bieden tijdens het filmen van zulke intieme momenten. Bovendien is deze functie al een vrij gerespecteerde functie in de Verenigde Staten. Sacha en Minne zien deze functie alleen niet zitten, omdat het de creatieve expressie tijdens het filmen kan belemmeren. “Ik wil deze functie niet verplichten aan iedereen. Ik wil hooguit de mogelijkheid bieden om cursussen hier te organiseren zodat mensen zelf het besluit kunnen nemen om wel of niet eentje in te huren,” vertelt Ron. Of deze nieuwe functie daadwerkelijk een contributie is of een nieuwe obstakel kan alleen bewezen worden wanneer de eerste poging is gewaagd. Maar wie zal de eerste zijn die deze functie de voordeel van de twijfel zal geven?
Alsof de seksscènes het publiek al niet voldoende deed blozen, voegde deze verhitte discussie nog meer sensatie toe. De heetste VERS Avond in de geschiedenis was het zeker. Gelukkig was de bar met koud bier aan het einde van de avond ook niet ver te zoeken. Wij willen Sacha, Minne, Ron en moderator Noa Johannes bedanken voor hun bijdrage en kijken uit naar de volgende VERS Avond.
De volgende VERS Avond (maandag 4 maart) staat in het teken van jeugdtelevisie uit de jaren ’90. Onder andere oud-regisseur van Villa Achterwerk Ben van der Meyden blikt met ons terug naar de kindertelevisie van toen en start de discussie rondom kindertelevisie van nu. Bekijk het Facebook-evenement voor de andere gasten, prijzen en tijden.
Tekst: Priscilla Rasyid
