Hoe was het VERS Event: Humor op TV?

Keer op keer zijn er weer Nederlandse makers die zich aan één van de lastigste genres binnen film en TV wagen: humor. Hoe weten zij ons telkens weer aan het lachen te krijgen, en wat zijn de uitdagingen van hun vak? Presentator Marcel Bamberg ging tijdens het VERS Event over Humor op TV in gesprek met twee kenners en kunners: Ronald Snijders en Albert Jan van Rees.

Ronald Snijders, bekend van Rambam en De staat van verwarring, is schrijver, komiek en absurdist. Hij heeft een diepgewortelde passie voor absurditeit, al sinds het begin van zijn carrière. Zo schreef hij de bloemlezing ‘Een normaal boek’, en maakte hij het realistisch klinkende radionieuws-programma Binnenland 1. ‘’Het leuke aan absurde humor is de vervreemding’’, vertelt Ronald. ‘’Twee dingen botsen in je hoofd, je voelt dat het niet kan. Daarom moet je lachen.’’

Albert Jan van Rees is bekend van de programma’s Toren C, Draadstaal, Foute Vrienden en Sluipschutters. Zijn inspiratie was onder andere Kreatief met Kurk en later Scenes behind the Scenes; deze shows waren vernieuwend omdat ze zo ‘echt’ waren in vergelijking met hun voorgangers. Albert Jan: ‘’Daarvoor was het heel gebruikelijk om onder elk humoristisch programma een lachband te zetten, waardoor het gevoel van fictie benadrukt werd. Bij deze twee programma’s werd juist de grens opgezocht tussen fictie en realiteit in een soort documentaire-stijl, dat was voor mij een grote inspiratie.’’

Marcel vraagt naar het verschil tussen de oudere en nieuwere manier van het creëren van humor. Albert Jan: ‘’Vroeger werd geprobeerd om het gevoel van het theater na te bootsen op TV, zoals bij André van Duin in Snip en Snap. De sketches van nu hebben een heel nieuwe vorm van humor. Je creëert kleine wereldjes die je helemaal uitdenkt: het is elke keer een puzzel die je met de uitgeplozen tekst, acteerwerk en edit het allergrappigst wilt maken. Dat verfijnde vind ik zo leuk aan sketches.’’

Albert Jan vertelt over zijn ervaringen bij Toren C, samen met Margôt Ros en Maike Meijer. Ze konden soms een scène wel tien keer herschrijven en toch wegleggen, om misschien weer te herpakken voor een ander seizoen. ‘’Soms is het in één keer goed. Dan hoef je het alleen maar voor te leggen en dan gaan we het maken. Maar dat is niet altijd zo.’’ Ronald voegt toe hoe je met zijn tweeën of in een groep op een plek kunt komen waar je elkaar helemaal opgezweept, met de grappigste ideeën tot gevolg. Ronald: ‘’Samenwerken is in humor heel belangrijk. Zo weet je of het grappig is!’’

Humor is wel door de jaren heen veranderd, vinden ze beide. Ronald vertelt over het radioprogramma wat hij maakte met Fedor van Eldijk, Binnenland 1, uitgezonden op Radio1. ‘’Op die manier fake news de wereld in helpen zou nu echt niet meer kunnen. Dat vind ik lastig aan humor maken in deze tijd. Er heerst veel spanning bij iedereen, mensen zijn veel sneller gekwetst. Té snel.’’ De lockdown-periode van afgelopen jaar heeft ook weinig inspiratie opgeleverd voor humor. Ronald: ‘’Het was erg moeilijk om absurdistische humor te
maken in een wereld die zélf zo ontzettend absurd was.’’

Volgens Albert Jan is een uitdaging van humor in deze tijd het snelle ritme van content. Doordat mensen meer prikkels nodig hebben om zich te blijven concentreren, is er weinig ruimte om ‘’de dingen even te laten staan’’. Een shot wat nét iets te lang op een (uitblijvende) reactie staat, of een lang shot met een tergend langzame idiote handeling zorgt voor incassering bij de kijker, waardoor de uiteindelijke clue een nog grotere ontlading is.

Aan de hand van fragmenten konden Ronald en Albert Jan hun ervaringen toelichten, van Jiskefet tot de Franse adaptatie van Toren C. Een handvol leuke anekdotes kwam boven tafel en vragen werden gesteld over de kunst van de grap. Het belangrijkste advies voor (aspirerende) humormakers was duidelijk: maak de dingen die je zélf het allergrappigst vindt en creëer je eigen publiek. Want: hoe meer ogen eroverheen gaan, hoe moeilijker het wordt. Dus ga ‘m gewoon maken, die pilot.