Beyond reality op het Kaboom Animation Festival

Dit jaar was de opgave om een diverse selectie maken van de verschillende stijlen en vormen die het medium kan aannemen. Met haar achtergrond als filosoof is Victorine geïntrigeerd door de ontelbare ervaringen van de realiteit en de verschillende vormen van ‘zijn’ - onuitputbare onderwerpen voor het creëren van virtuele werelden. Toen ze zelf voor het eerst in aanraking kwam met VR was ze echter niet onder de indruk. ‘’Ik vond het een hele oppervlakkige ervaring in de vorm die ik toen zag. Het beeld wat veel mensen ook hebben van VR is dat het een nabootsing is van ervaringen en sensaties die we kennen. De afgelopen jaren zijn er eindelijk makers en kunstenaars opgestaan die het medium zijn gaan ontdekken in diens unieke kwaliteiten en mogelijkheden. Daar word ik heel enthousiast van.’’ 

‘’Je zit niet vast aan de basiscondities van de werkelijkheid zoals zwaartekracht, schaal, tijd, ruimte of de manier waarop je jezelf ervaart. Een belangrijke toekomst die ik zie is dat we met VR de realiteit minder kunnen meemaken hoe we hem kennen, maar meer zoals hoe we hem voelen. Onze innerlijke werkelijkheid is veel rijker aan sensaties dan we in onze normale werkelijkheid meemaken, dat merken we al in bijvoorbeeld dromen of een trip, maar dat is nog maar een klein deel van de sensaties die we in staat zijn om te ervaren. Werken die dit soort onbekende sensaties onderzoeken wil ik graag laten zien, of het nou werken zijn die ik zelf zou maken of niet.’’

De selectie van immersieve werken is tijdens het festival te ervaren in De Bibliotheek Neude in Utrecht, met ieder hun eigen verder-dan-onze-werkelijkheid-factor. ‘’In Can be reclaimed zit je bijvoorbeeld in een soort bizarre videoclip, waarbij je in een groot instrument zit dat het nummer om je heen afspeelt. Het immersieve wat muziek al heeft wordt heel erg versterkt en creëert ondanks de virtualiteit een hele natuurlijke combinatie. Totaal iets anders dan bijvoorbeeld Nowhere, daar zweef je meer in een soort universum met een eigen kwaliteit en materialiteit, wat ik erg interessant vind. Je ervaart een hele gefragmenteerde wereld die gemaakt lijkt van uit elkaar vallende sterrenstof. Dat voelt best wel eenzaam, maar ook heel mooi. Je staat op een soort zwevende melkweg-achtige ondergrond van een soort digitaal mos, iets waar je niet echt op kan staan maar waar je toch op staat. Eenmaal aan de rand van dat digitale mos zie je het niets, het vacuüm. Een stap over die rand heen zetten is een stap in het niets, het is heel eng omdat het voelt als een enorme stap. Het gevoel wat dat opwekt is niet uit te leggen. Herkenbaardere sensaties ervaar je bij The Hangman at Home, de scènes in bekende tekenstijl zijn ontzettend intiem en ongemakkelijk. Het is heel mooi gemaakt terwijl het ver afstaat van het gelikte beeld wat veel mensen hebben van VR en gaming visuals. Wat ook een bijzonder werk is, is Ascension. Daar ben je in een soort computer-esthetische wereld, een wereld die ver afstaat van het menselijke en een beetje geïnspireerd op het vroege 90s 3D. Tegelijkertijd is de simulatie gekoppeld aan het menselijke hartritme, waardoor alle bewegingen in z’n vervreemding toch heel natuurlijk voelen. Je moet bij VR de knop omzetten en niet meer op zoek gaan naar een realiteit die je herkent. Anders wil je er gewoon uit. Die vervreemding is interessant, omdat er ondanks dat toch intimiteit of een gevoel van vrijheid kan ontstaan.’’

Naast werken die zich wanen in een andere werkelijkheid, selecteerde Victorine ook zelf-reflecterende en non-euclidische werken, genres die hun eigen categorie hebben verdiend. ‘’In de Post-VR categorie staan onder andere twee hele mooie reflecterende soort essay-films over virtuele werelden als Second Life en VRChat. In het non-euclidische genre ervaar je iets wat lijkt op een trappenhuis-schilderij van Escher. Er zit wel logica in de ruimte waarin je je beweegt, maar het is een minder lineaire logica dan die wij kennen: de ruimte verandert namelijk met je beweging. Ook immersieve videoclips zijn mensen heel enthousiast over, ik ben benieuwd hoe dat genre zich gaat ontwikkelen.’’