Kaboom maakt online impact met animatiefilms

Sinds 2019 is Kaboom Animation Festival de opvolger en combinatie van het Amsterdamse KLIK en Utrechtse Holland Animation Film Festival (HAFF). “HAFF had het ‘kunstige’ imago en en KLIK dat van het ‘publieksfestival’, dus Kaboom is nu allebei. En dat maakt de programmering gelijk een stuk rijker. Wat HAFF zou hebben laten schieten, omdat het wellicht niet kunstzinnig genoeg zou zijn, of wat KLIK zou laten liggen, omdat het meer bij HAFF zou passen, programmeren wij nu beide”, legt Van Gageldonk uit. “Uiteindelijk willen we hét Nederlandse platform voor animatie worden en dat imago internationaal uitbouwen. Daar zijn we als Kaboom nu dik een jaar mee bezig en daar past die visie heel goed in.”

De coronacrisis zorgde ervoor dat het fysieke festival weer niet door kon gaan, dus zetten ze het nu geheel online door, wat uiteindelijk zorgde voor meer ruimte in de programmering. Deze bestaat uit maar liefst 333 films uit 53 landen. “Dat zijn dit jaar zeker een kwart meer films in het programma dan voorheen”, vertelt Van Gageldonk. “Dat is echt het voordeel van online. Nu hoefden we ons geen zorgen te maken over de puzzel van zalen en tijden, met te volle of lege zalen tot gevolg. Wat dat betreft zijn we nu een stuk vrijer - online kan alles naast elkaar geprogrammeerd worden.”

Dat zorgde uiteindelijk bijvoorbeeld ook voor niet één, maar twee blokken met Nederlandse animatiefilms. “We zagen meer plek voor eerste en tweedejaars studentenfilms van makers waar we echt potentie in zien en die we willen aanmoedigen te blijven maken”, legt hij uit. Dit jaar wilde het festival namelijk onder andere graag terugblikken op de laatste twintig jaar Nederlandse animatie. “Als we, zoals normaal, maar 75 minuten hadden om het beste van Nederlandse bodem te vertonen, hadden we voor die makers waarschijnlijk geen plek gehad. Nu ze worden ook nog eens geprogrammeerd tussen heel ervaren makers en er is wat dat betreft meer ruimte voor diversiteit in het gehele programma.”

De coronacrisis zorgde uiteindelijk niet voor meer aanmeldingen, maar wel was het virus in sommige inzendingen terug te zien. “Soms letterlijk, dat er een virusdeeltje door het beeld wandelde, maar in andere gevallen ook meer abstract. Over het niet met elkaar in contact kunnen zijn bijvoorbeeld”, licht Van Gageldonk toe. Uiteindelijk besloten hij en artistiek directeur Aneta Ozorek slechts één ‘coronafilm’ te programmeren. “We hebben nog even overwogen een deel van het programma eraan te wijden, omdat het toch iets is dat speelt en je dat als festival toont. Maar het was te onvoorspelbaar. We waren er bijvoorbeeld niet geheel zeker van in hoeverre het al ‘opgelost’ zou zijn tegen deze tijd en of mensen niet compleet coronamoe zouden zijn en er helemaal niks van terug wilden zien in de films.”

Andere thema’s, zoals diversiteit en inclusiviteit, met gendergelijkheid in het bijzonder, zijn eerder thema’s die terug te zien zullen zijn in het programma. “Animatie was natuurlijk tot voor kort een echt mannenbolwerk. Vrouwelijke makers werden amper genoemd, ook als ze veel werk hadden verzet op een productie. Inmiddels zijn vrouwen zichtbaarder geworden, wat ook te zien is in het studentenbestand van kunstacademies. Daarmee veranderen inhoudelijke thema’s ook en dat is een hele interessante ontwikkeling die veel invloed heeft op de industrie.” In de sessie ‘Burning The Bible’ bespreken panelleden bijvoorbeeld The Animator’s Survival Kit, het officieuze animatiehandboek van Richard Williams (hoofd animator voor films als Who Framed Roger Rabbit en twee Pink Panther films). “Als je wil weten hoe je een personage lopend animeert, pak je dat erbij. Maar er staat heel expliciet in hoe volgens hem een man of een vrouw loopt. Hoe ga je nu om met zo’n boek?”, vertelt Van Gageldonk erover.

Nu is de animatietechniek sowieso onderhevig aan verandering en trends. “De afgelopen jaren zie je steeds meer computerwerk. Sinds 15 of 20 jaar zie je dat veel scholen werk leveren dat 2D is, dat met computers is gemaakt. Maar als festival willen we natuurlijk ook diversiteit in techniek laten zien, zoals bijvoorbeeld stopmotion”, vertelt hij. “Opvallend is ook dat de twee juryprijswinnaars toch handgemaakte films zijn.” De rapporten daarover zijn nog niet geschreven, dus over de motivatie kan Van Gageldonk nog niet veel kwijt. “Maar het past wel binnen de tijd. Mensen draaien meer LP’s, schieten weer op polaroid. En in de digitale wereld van corona heeft handgemaakt natuurlijk ook echt wel weer iets.”

Toch maakt corona de toekomst van een festival als Kaboom Animation Festival wel onzeker. “Een crisis dwingt je, in de breedste zin, toch om te accepteren dat de wereld ineens anders kan zijn dan je had gedacht. En het dwong ons een technologische slag te maken, te investeren in een online platform en andere manieren te vinden om mensen geboeid te houden.” Zo spoort de programmeur van het Off Beat Shorts programma, waar meer experimentele films te zien zijn, in zijn introducties aan films niet te gauw af te zetten. “Met grote studio’s zijn onderhandelingen over speelfilms en online vertoningen ook moeilijker. Nu doet iedereen nog wel mee, want anders word je film niet gezien. Maar ondertussen produceren Netflix, Disney+ en Apple TV ook zelf veel animatie en die kijken later misschien niet meer naar je om.”

Toch wil Kaboom, ook wanneer die bioscopen weer open mogen, het festival hybride aan blijven bieden en een deel van de programmering dus online houden. ''Anders ben je toch afhankelijk van een beperkt aantal zitplekken en mensen die naar Amsterdam kunnen komen. Het is mooi dat we nu ook online mensen aan kunnen spreken.”

Het Kaboom Animation Festival gaat vandaag van start en duurt tot en met maandag 5 april. Naast het filmprogramma met korte en feature animatiefilms, zijn er in die periode live en eerder opgenomen talks en panels bij te wonen. Er zijn nog tickets verkrijgbaar via de website.

Beeld: Still uit Kaboom Dutch Shorts selectie 'Sirius'